همه چیز درباره متیلن کلراید (Methylene Chloride): راهنمای NIOSH 1005 برای ایمنی

تاریخ انتشار : 2025/06/16

متیلن کلراید (Methylene Chloride) که با نام دی کلرومتان (Dichloromethane) نیز شناخته می‌شود، یک حلال صنعتی پرکاربرد است. به دلیل خواص حلالی قوی خود، در صنایع مختلفی از جمله داروسازی، تولید رنگ، پاک‌کننده‌های رنگ و چربی‌زدایی استفاده می‌شود. اما این ماده شیمیایی، همانند بسیاری از حلال‌های صنعتی، خطرات بالقوه‌ای برای سلامتی دارد و نیازمند رعایت نکات ایمنی در هنگام استفاده است.

موسسه ملی ایمنی و بهداشت شغلی (NIOSH) به عنوان یک مرجع معتبر در زمینه بهداشت و ایمنی شغلی، دستورالعملی با شماره 1005 برای متیلن کلراید ارائه کرده است. این دستورالعمل شامل اطلاعات جامعی در مورد خطرات این ماده، روش‌های نمونه‌برداری، آنالیز و کنترل مواجهه با آن است. در این مقاله قصد داریم به بررسی این ماده و دستورالعمل NIOSH 1005 بپردازیم تا به شما در استفاده ایمن‌تر از متیلن کلراید کمک کنیم.

متیلن کلراید چیست و کجا استفاده می‌شود؟

متیلن کلراید یک مایع بی‌رنگ با بوی نسبتاً شیرین است. مهمترین کاربردهای این ماده عبارتند از:

• صنایع داروسازی: به عنوان حلال در فرآیندهای تولید داروها.
• تولید رنگ و پوشش: به عنوان حلال در رنگ‌ها، پوشش‌ها و لاک‌ها.
• پاک‌کننده‌های رنگ و چربی‌زداها: به عنوان ماده فعال در پاک‌کننده‌های صنعتی و خانگی.
• تولید فوم‌های پلی یورتان: به عنوان عامل دمنده در تولید فوم‌ها.
• صنایع غذایی: به عنوان حلال در استخراج کافئین از قهوه (البته با رعایت استانداردهای خاص).

خطرات متیلن کلراید برای سلامتی

مواجهه با متیلن کلراید می‌تواند خطرات مختلفی برای سلامتی ایجاد کند، از جمله:

• تحریک پوست و چشم: تماس مستقیم با متیلن کلراید می‌تواند باعث تحریک، قرمزی و سوزش پوست و چشم شود.
• مشکلات تنفسی: استنشاق بخارات متیلن کلراید می‌تواند باعث تحریک دستگاه تنفسی، سرفه، تنگی نفس و سرگیجه شود.
• اثرات عصبی: مواجهه طولانی مدت با متیلن کلراید می‌تواند باعث سردرد، گیجی، خواب آلودگی و اختلال در حافظه شود.
• اثرات کبدی: در موارد مواجهه شدید و طولانی مدت، متیلن کلراید می‌تواند به کبد آسیب برساند.
• سرطان‌زایی: متیلن کلراید در برخی مطالعات حیوانی به عنوان یک ماده سرطان‌زا شناخته شده است و احتمال سرطان‌زایی آن در انسان نیز مطرح است.

دستورالعمل NIOSH 1005: راهنمای ایمنی متیلن کلراید

دستورالعمل NIOSH 1005 یک راهنمای جامع برای اندازه‌گیری و کنترل مواجهه با متیلن کلراید در محیط کار است. این دستورالعمل شامل موارد زیر است:

• اطلاعات مربوط به نمونه‌برداری: نحوه جمع‌آوری نمونه هوا برای اندازه‌گیری غلظت متیلن کلراید.
• روش‌های آنالیز: روش‌های آزمایشگاهی برای تعیین مقدار متیلن کلراید در نمونه‌های هوا.
• تجهیزات مورد نیاز: لیست تجهیزات لازم برای نمونه‌برداری و آنالیز.
• توصیه‌های ایمنی: دستورالعمل‌های ایمنی برای کار با متیلن کلراید و جلوگیری از مواجهه با آن.

نکات کلیدی ایمنی در کار با متیلن کلراید

برای جلوگیری از خطرات ناشی از متیلن کلراید، رعایت نکات ایمنی زیر ضروری است:

• استفاده از تهویه مناسب: کار با متیلن کلراید باید در محیطی با تهویه مناسب انجام شود تا غلظت بخارات آن در هوا کاهش یابد.
• استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE): هنگام کار با متیلن کلراید باید از تجهیزات حفاظت فردی مناسب از جمله دستکش‌های مقاوم به حلال، عینک محافظ چشم و ماسک تنفسی استفاده شود.
• جلوگیری از تماس مستقیم با پوست و چشم: در صورت تماس متیلن کلراید با پوست یا چشم، باید فوراً با آب فراوان شسته شود.
• ذخیره سازی مناسب: متیلن کلراید باید در ظروف در بسته و در مکانی خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود.
• آگاهی از MSDS: قبل از کار با متیلن کلراید، حتماً برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) آن را مطالعه کنید و از خطرات و نحوه برخورد با آن آگاه شوید.
• آموزش کارکنان: کارکنانی که با متیلن کلراید کار می‌کنند باید آموزش‌های لازم در زمینه ایمنی و بهداشت شغلی را دریافت کنند.
• رعایت حدود مجاز مواجهه: غلظت متیلن کلراید در محیط کار نباید از حدود مجاز مواجهه (PEL) تجاوز کند. حدود مجاز مواجهه با متیلن کلراید را می‌توانید در دستورالعمل NIOSH 1005 و سایر منابع معتبر پیدا کنید.

محدوده دبی (جریان) مناسب برای نمونه‌برداری متیلن کلراید با روش NIOSH 1005 معمولاً بین 0.01 تا 0.2 لیتر در دقیقه (plm) است.

دلیل این محدوده دبی:

• جاذب: روش NIOSH 1005 معمولاً از لوله جاذب کربن فعال (Activated Charcoal Tube) برای جمع‌آوری نمونه هوا استفاده می‌کند. این لوله‌ها برای به دام انداختن بخارات متیلن کلراید در محدوده دبی مشخصی طراحی شده‌اند.
• کارایی جمع‌آوری: دبی بسیار بالا می‌تواند منجر به اشباع سریع جاذب و کاهش کارایی جمع‌آوری شود (بخارات از لوله عبور کرده و جذب نمی‌شوند). دبی بسیار پایین نیز ممکن است زمان نمونه‌برداری را به طور غیرضروری طولانی کند.
• حجم نمونه: حجم نمونه مورد نیاز برای آنالیز دقیق متیلن کلراید با روش NIOSH 1005 معمولاً بین 1 تا 10 لیتر است. با توجه به این حجم نمونه و محدوده دبی، زمان نمونه‌برداری می‌تواند بین 5 دقیقه تا چند ساعت متغیر باشد.

نتیجه‌گیری

متیلن کلراید یک حلال صنعتی پرکاربرد است که در صورت استفاده نادرست می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی ایجاد کند. دستورالعمل NIOSH 1005 یک راهنمای ارزشمند برای ایمنی و بهداشت شغلی در کار با این ماده است. با رعایت نکات ایمنی و استفاده از تجهیزات حفاظت فردی مناسب، می‌توان خطرات ناشی از متیلن کلراید را به حداقل رساند و از سلامتی کارکنان محافظت کرد.

پیشنهاد ما برای این شیوه نمونه برداری استفاده از دستگاه plm میباشد.

برای خرید این دستگاه با شماره ثبت شده در وبسایت تماس حاصل فرمایید.